Świdnica (województwo dolnośląskie, powiat świdnicki)

Muzeum Dawnego Kupiectwa

Muzeum Dawnego Kupiectwa powstało w 1967 w ratuszu, w nawiązaniu do tradycji kupieckiej miasta i jest jedynym muzeum tego typu w Polsce. Prezentuje eksponaty związane z historią kupiectwa: wagi, odważniki oraz aranżacje dawnego sklepu kolonialnego, apteki, domu wagi i urzędu miar. W gotyckiej Sali Rajców znajdują się cenne malowidła z XVI w. przedstawiające Sąd nad jawnogrzesznicą, Sąd Ostateczny i Ukrzyżowanie. Zobaczyć tu można również makietę XVII-wiecznej Świdnicy oraz wiele interesujących eksponatów, związanych z przeszłością miasta.
www.muzeum-kupiectwa.pl

Dom pod Hermesem

Kamienica pod numerem pierwszym przy ul. Grodzkiej nazywana jest Domem pod Hermesem. Ta narożna budowla wyraźnie góruje nad całą ulicą. Secesyjna kamienica okryła się sławą już w chwili swojego powstania. Podczas jej wznoszenia został odkryty skarb monet pochodzących z okresu wojny trzydziestoletniej. Dach budynku wieńczy kopuła z figurą Hermesa. Ten mitologiczny bóg opiekował się podróżnymi, złodziejami i, oczywiście, kupcami, których w dawnej Świdnicy nie brakowało. Trudno się więc dziwić, że dzisiaj ma tu swoją siedzibę bank.

Basteja Bramy Strzegomskiej

Baszta stanowiła niegdyś ochronę dla głównej bramy wjazdowej do miasta - Bramy Strzegomskiej. Przy niej mieści się dawna kaplica przybramna św. Barbary, którą dziś można oglądać jako siedzibę świdnickiego klubu NOT.

Kościół Św Józefa

Kościół św. Józefa został wybudowany w latach 1754 - 1772 i wkomponowany w ścisłą miejską zabudowę. Dawniej stanowił zespół klasztorny Urszulanek. Co ciekawe, kościół został wybudowany na planie elipsy.

Pałac Opatów

Pałac Opatów Cysterskich, obecnie Bibliotekę Miejską. Ten piękny, barokowy obiekt został wzniesiony w 1724 roku i niemal od początku miał burzliwą historię. Pierwotnie należał do opatów cystersów z Krzeszowa, w 1741 został zarekwirowany i zamieniony na siedzibę komendanta świdnickiej twierdzy. Później mieścił się tu arsenał, a także urząd podatkowy. Wnętrze budynku kryje bogato zdobiony, zabytkowy dziedziniec.

Kolumna Św. Trójcy

Barokowa kolumna Świętej Trójcy wykonana jest z czerwonego piaskowca. Posąg anonimowego autorstwa ufundowany został w 1693 r. przez starostę świdnicko - jaworskiego Joachima von Sinzendorfa. Fundator, po swojej śmierci w 1697 r., pochowany został w kościele parafialnym św. Stanisława i św. Wacława, o czym informuje inskrypcja znajdująca się na kartuszu, umieszczonym na pomniku staraniem wdowy po staroście. Obecnie kolumnę można podziwiać w całej wspaniałości, dzięki przeprowadzonym niedawno zabiegom konserwatorskim.

Ratusz

Już w 1291 r. pojawiła się pierwsza wzmianka o domu kupieckim stojącym pośrodku Rynku. W 1330 r. funkcjonuje piwnica ze składem win, oraz murowane kramy sukienników i szewców. Sześć lat później rada miejska, odbywająca posiedzenia w domu kupieckim, postanawia przenieść swą siedzibę na piętro, z czego wynika, że budynek był co najmniej dwukondygnacyjny.

Ratusz i wieża ratuszowa były symbolem niezależności miasta. Część badaczy sądzi, że wieża powstała dopiero w 1377, z okazji całkowitego wykupienia wójtostwa przez miasto, jednak ostatnie badania fundamentów wieży pozwalają sądzić, że wieża jest około stu lat starsza, niż dotychczas przypuszczano. Pewne jest jednak, że w czasie wielkiego pożaru miasta w 1393 r. wieża uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Odbudowano ją dopiero w 1450 r. W 1528 r. kolejny pożar zniszczył wieżę aż do fundamentów. Odbudowano ją nieco szybciej niż poprzednio, bo po dwudziestu latach, a po dalszych siedmiu zainstalowano zegar. Trudny czas wojny trzydziestoletniej wieża przetrwała szczęśliwie. Dopiero wielki pożar miasta w 1716 r. dokonał kolejnej rujnacji. Odbudowę przeprowadzono w rekordowym tempie, bo już pod koniec następnego roku stała nowa wieża, z dzwonami i zegarem. Ponowne zniszczenie przyniosła wojna siedmioletnia. W 1757 r., w czasie ostrzału miasta przez Austriaków, celne trafienie zwaliło szczyt do wysokości zegara. W czasie przeprowadzonej 7 lat później odbudowy wzorowano się na wieży kościoła parafialnego. W tym stanie wieża przetrwała 202 lata. 5 stycznia 1967 r. prace rozbiórkowe w otoczeniu wieży spowodowały naruszenie konstrukcji i o godzinie 15.16 wieża zawaliła się.

Budynek ratusza już od początku swego istnienia przechodził liczne przebudowy. Cześć z nich wynikała ze zniszczeń powstałych w wyniku pożarów, część podyktowana była koniecznością dostosowania obiektu do pełnionej funkcji. Dzieje tzw. Izby Rajców są tego najlepszym przykładem.

Izba Rajców jest jedynym pomieszczeniem ratusza, które zachowało relikty pierwotnego wystroju. Jest to gotycka sala, o planie zbliżonym do kwadratu. Przekryta jest dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo - żebrowym. Wnętrze zdobione było malowidłami o tematyce religijnej, częściowo zachowanymi. W 1663 r. izba została zamieniona w kaplicę i z tego okresu pochodzi barokowy wykusz, dostawiony do północnej ściany ratusza. Wejście do izby zdobi kamienny portal o typowej formie dla architektury piętnastowiecznej. Do wejścia przylega kominek, obramowany renesansowym portalem z wykutą w nadprożu datą 1597.

Wejście do ratusza zdobi portal wykonany z żółtego piaskowca przez Jana Krzysztofa Hampla w 1720 r., w trakcie odbudowy ratusza po wielkim pożarze Świdnicy w 1716 r. Bogato rzeźbiony otwór wejściowy obramowany jest dwiema kolumnami o głowicach korynckich, podtrzymującymi balkon pierwszego piętra. Kamienna balustrada balkonu ozdobiona jest kartuszem z czteropolowym herbem miasta. Drewniane dwuskrzydłowe drzwi zachowały oryginalną dekorację snycerską. Nadświetle przegrodzone jest ozdobną żelazną kratą. Obecnie mieści się w nim unikalne i jedyne na Świecie Muzeum Dawnego Kupiectwa z unikatową kolekcją miar, wag i odważników, reliktami kramów kupieckich oraz aranżacją sklepu kolonialnego z XIX/XX. Muzeum odzwierciedla kupieckie tradycje miasta.

Apteka pod Brykami

Kamieniczka późnorenesansowa, której naroża zdobią dwie rzeźby byków naturalnej wielkości z prawdziwymi rogami. Na parterze od 1882 roku nieprzerwanie działa apteka.

Ulica Zamkowa

Znajduje się tu jedna z nielicznych pozostałości dawnych umocnień, basteja dawnej Bramy Strzegomskiej. Wyposażona w liczne otwory strzelnicze, broniła niegdyś jednej z najstarszych świdnickich bram i głównego wjazdu do miasta. Na początku XVI wieku stanął tu kościół pw. Świętej Barbary. Kaplica połączona z basteją, dwieście lat temu została zamieniona na arsenał, a obecnie mieści się tu siedziba Naczelnej Organizacji Technicznej. Wejścia do dawnej świątyni ciągle strzegą św. Barbara i św. Katarzyna.
 
W okresie świetności miasta tuż obok bramy stał zamek. Wybudował go książę świdnicko-jaworski Bolko I. Do 1392 roku zamek należał do wdowy po ostatnim władcy z linii Piastów, Bolku II. Potem przeszedł na własność królów czeskich i był przyznawany kolejnym rodom rycerskim. W pierwszej połowie XVI wieku zamek spłonął, a ruiny objął kanclerz Franciszek Grimm. Odbudował zamek nadając mu renesansowy charakter. Niestety, kolejni właściciele nie byli dobrymi gospodarzami. W okresie wojen ze Szwedami zamek został niemal doszczętnie zniszczony a pożar, który wybuchł w 1673 roku obrócił go ostatecznie w ruinę. Do dziś pozostały po nim jedynie podziemne fundamenty i włączony w bryłę kościoła św. Antoniego renesansowy portal.

Katedra Świdnicka

Gotycki kościół z XIV w., z budzącym zachwyt barokowo-gotyckim wystrojem oraz wieżą o wysokości 103 m (najwyższą na Dolnym Śląsku a piątą co do wielkości w Polsce), stanowi punkt rozpoznawczy miasta. We wnętrzu szczególną uwagę przyciąga imponujący ołtarz główny, wzorowany na barokowym ołtarzu w paryskim kościele Van-de-Grace oraz gotycki ołtarz Zaśnięcia NMP, wzorowany na ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. U podnóża Katedry znajdują się pozostałości fortyfikacji fryderycjańskich z II poł. XVIII w. Dzięki inicjatywie Papieża Jana Pawła II w dniu 23 marca 2004 r. dawny kościół diecezjalny stał się Katedrą i siedzibą nowej diecezji.

Rynek

Kamieniczki świdnickiego Rynku stwarzają romantyczny nastrój i nadają sercu miasta wyjątkowego charakteru. Można tu odnaleźć obiekty reprezentujące różnorodne style architektoniczne od renesansu aż po secesję, dokumentujące chlubną historię miasta jako stolicy dawnego Księstwa Świdnicko-Jaworskiego. W położonych w Rynku licznych kawiarenkach i restauracjach można odpocząć i raczyć się atmosferą tego niezwykłego miejsca. Centralny plac miasta wytyczono w połowie XIII wieku i pełnił on wówczas funkcję miejsca handlu. Przez wieki jego funkcja zmieniała się, lecz na pamiątkę, w każdą pierwszą niedzielę miesiąca odbywa się tu największa w regionie Giełda staroci, numizmatów i osobliwości.

Kościół Pokoju

Wizytówką Świdnicy jest XVII-wieczny Kościół Pokoju - obiekt wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Kościół ten jest uważany za największą drewnianą świątynię Europy. W swoim wnętrzu może pomieścić ok. 7500 osób. Jednocześnie jest to jeden z dwóch Kościołów Pokoju zachowanych na świecie. Drewniana budowla o konstrukcji szachulcowej wybudowana została na planie krzyża greckiego. Wnętrze kościoła zachwyca barokowym wystrojem, a na szczególną uwagę zasługują dwa zespoły barokowych organów. Do najcenniejszych elementów barokowego wyposażenia należy także jego główny ołtarz i ambona, a także loże rodowe zasłużonych mieszczan i władców ziemi świdnickiej. Kościół otoczony jest zespołem zabytków Placu Pokoju: dzwonnicą, domem stróża, plebanią i zabytkowym cmentarzem ewangelickim. Wszystkie budowle pochodzą z XVII wieku i są przykładem charakterystycznego budownictwa ryglowego. W domu stróża działa obecnie nastrojowa kawiarnia. Na cmentarzu ewangelickim spoczywa m.in. konstruktor pierwszej rakiety tenisowej na kontynencie europejskim oraz uczeń J. S. Bacha - dawny organista kościelny. W Kościele Pokoju corocznie odbywa się Międzynarodowy Festiwal Bachowski.

Źródło: www.um.swidnica.pl