Rynek Staromiejski
Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głównym punktem na mapie Torunia. Handlowano tu towarami, organizowano turnieje i parady, ogłaszano wyroki i wykonywano egzekucje. Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz. Uwagę przykuwa też neorenesansowy Dwór Artusa – miejsce licznych koncertów i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą – obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu. Zachodnią pierzeję rynku zamykają kościół Św. Ducha i neogotycki gmach poczty. Ponad 150 lat temu na rynku stanął pomnik Mikołaja Kopernika; swoje miejsce znalazł tu również posąg grającego na skrzypcach flisaka, nawiązujący do starej toruńskiej legendy.
Ratusz Staromiejski
Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta. Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda – wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego. Ratusz był siedzibą władz miasta i sądu; w reprezentacyjnych salach goszczono polskich królów. Mieściły się tu również kramy, ławy chlebowe, waga miejska, a w piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina. Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej, dawnego rzemiosła i malarstwa polskiego. Ze szczytu 40 metrowej wieży rozciąga się widok na cały zespół staromiejski.
Muzeum Okręgowe w Toruniu - Ratusz, Rynek Staromiejski 1
Dom Kopernika
Ta okazała gotycka kamienica uchodzi za miejsce narodzin Mikołaja Kopernika. Jest ona doskonałym przykładem dawnego domu kupieckiego z typowym dla niego układem wnętrz i wyposażeniem. Obecnie mieści się tu muzeum poświęcone życiu i dziełu wielkiego astronoma. Prezentowana jest także makieta XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym. W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja poświęcona historii toruńskich pierników. Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem i degustacją.
Muzeum Okręgowe w Toruniu - Dom Mikołaja Kopernika, ul. Kopernika 15/17
Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu 19 lutego 1473 roku w zamożnej kupieckiej rodzinie. W wieku 18 lat wyruszył na studia do Krakowa, a potem kontynuował naukę we Włoszech. Studiował tam prawo, medycynę, teologię, grekę oraz matematykę i astronomię. Przez wiele lat był kanonikiem we Fromborku oraz zarządcą kościelnych dóbr na Warmii. W naukowej rozprawie „De revolutionibus” (O obrotach) przedstawił nową, rewolucyjną teorię budowy wszechświata, dowodzącą, że to Słońce stanowi jego centrum.
Planetarium i Orbitarium
Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni. Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecie. Dzięki dziesiątkom projektorów, nie ruszając się z wygodnego fotela, możemy przeżyć tu noc polarną na biegunie, zobaczyć Ziemię z Księżyca, a nawet z granic Systemu Słonecznego. Natomiast w sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń i modeli, dzięki którym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie.
Planetarium i Orbitarium, ul. Franciszkańska 15
Krzywa Wieża
Jak głosi legenda, ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka, jako pokuta za popełnione grzechy. Odchylona od pionu o ok. 1,5 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia. Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia, a potem kuźni. Dziś jest to nieodłączny punkt każdej wycieczki.
Katedra śś. Janów
Budowę katedry rozpoczęto ok. połowy XIII wieku i kontynuowano etapami przez ponad 200 lat. Jest to największa toruńska świątynia. Wśród bogatego wyposażenia wnętrza na uwagę zasługują ołtarz główny świętego Wolfganga z lat 1502-1506, cenne malowidła ścienne oraz barokowe i rokokowe ołtarze. Przy średniowiecznej chrzcielnicy w 1473 roku ochrzczono Mikołaja Kopernika. Na udostępnionej do zwiedzania wieży znajduje się gotycki dzwon Tuba Dei oraz zegar, zwany „flisaczym”, odmierzający czas tylko jedną wskazówką.
Dzwon Tuba Dei (Trąba Boża) odlany został w 1500 roku ze spiżu z dodatkiem srebra i złota. Jest on największym średniowiecznym dzwonem w Polsce, waży ok. 7,5 tony. Jak mówi legenda, by umieścić go na wieży, ponad dachami domów zbudowano 800 metrową pochylnię po której dzwon wciągało 7 dorodnych wołów. Dawniej jego dźwięk witał przybywających do Torunia monarchów, a dziś uświetnia najważniejsze uroczystości kościelne.
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Ta gotycka świątynia wzniesiona została przez franciszkanów w połowie XIV wieku. Zgodnie z surową regułą zakonu nakazującą życie w ubóstwie, kościół nie posiada wieży ani bogatych zdobień architektonicznych. We wnętrzu zachowały się dębowe stalle z początku XV wieku, misternie zdobiona ambona i prospekt organowy oraz średniowieczne malowidła i epitafia znaczących toruńskich rodów. W 1636 roku pochowano tu Annę Wazównę, siostrę króla polskiego Zygmunta III Wazy.
Żywe Muzeum Piernika
Odbywają się tu pokazy wypieku toruńskich pierników według dawnych receptur. Uczestnicy pokazów, pod okiem doświadczonych mistrzów, poznają historię słynnego przysmaku. Dowiadują się o sposobach wyrabiania ciasta, przyprawach a także poznają ozdobne kształty drewnianych form. Goście aktywnie uczestniczą w pokazie; uformowane przez siebie, a potem upieczone pierniki zabierają jako wspaniałą pamiątkę z Torunia. Na miejscu działają sklepik i kawiarenka.
Żywe Muzeum Piernika, ul. Rabiańska 9
Pierniki wypiekane są w Toruniu już od XIV wieku i biegiem lat stały się jednym z jego symboli. Podstawowe składniki służące do ich wyrobu to mąka, miód i przyprawy korzenne. Było ich pod dostatkiem w mieście utrzymującym tak rozległe kontakty handlowe ze światem. Dzięki misternym formom pierniki uzyskiwały niezwykłe kształty ozdobnych karet, zwierząt i historycznych postaci. Ich smakiem zachwycali się m.in. car Rosji Piotr I, Napoleon Bonaparte i Fryderyk Chopin.
Teatr im. Wilama Horzycy
Stylowy budynek teatru wzniesiono w 1904 roku w miejscu dawnej fosy miejskiej. Wystawiane tu spektakle cieszą się dużym powodzeniem i renomą wśród publiczności i krytyki teatralnej. Dokonania teatrów ze wschodu i zachodu Europy prezentowane są co roku, pod koniec maja, podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego KONTAKT.
Teatr im. W. Horzycy, plac Teatralny 1
Mury i bramy miejskie
Poprzez stulecia dostępu do miasta bronił okazały system murów obronnych, bram, barbakanów i baszt. Do dziś najlepiej zachował się fragment biegnący wzdłuż nadwiślańskiego bulwaru. Wyróżniają się tu trzy gotyckie bramy miejskie: Klasztorna, Żeglarska i Mostowa. Umieszczone na bramie Mostowej tablice wskazują poziom wody podczas największych powodzi w historii Torunia.
Ruiny Zamku Krzyżackiego
Zamek został wzniesiony w XIII wieku w miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska, dlatego posiada nietypowy, podkowiasty kształt. Jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenach. W roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie, zamek zdobyli, a następnie zburzyli. Do dziś zachowało się gdanisko, czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny. Są one tłem licznych koncertów, festynów i turniejów.
Centrum Kultury Zamek Krzyżacki, ul. Przedzamcze 3
Teatr Baj Pomorski
Specjalnością teatru są spektakle lalkowe dla dzieci. Świadczy o tym choćby bajkowy wygląd budynku: jego frontowej ścianie nadano kształt magicznej szafy pełnej szuflad. W prezentowanych spektaklach wykorzystywane są najnowsze techniki multimedialne i nowatorskie pomysły inscenizacyjne. Teatr słynie z odbywających się tu Międzynarodowych Toruńskich Spotkań Teatrów Lalek oraz Toruńskich Spotkań Teatrów Jednego Aktora.
Teatr „Baj Pomorski”, ul. Piernikarska 9
Rynek Nowomiejski
Drugi z toruńskich rynków stanowi główny plac dawnej rzemieślniczej części miasta. Jego centralne miejsce zajmuje były zbór ewangelicki z XIX wieku. Uwagę przykuwa budynek apteki „Pod Złotym Lwem”, którego klasycystyczna forma skrywa gotyckie mury. W jednej z barokowych kamienic mieści się gospoda „Pod Modrym Fartuchem” z 1489 roku. Z kolei w dawnej gospodzie „Bractwa Czeladzi Murarskiej” ma swą siedzibę prężnie działająca Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka.
Kościół Św. Jakuba
Budowa tego kościoła rozpoczęła się w 1309 roku z inicjatywy zakonu krzyżackiego. Powszechnie uchodzi on za najpiękniejszą toruńską świątynię. Kościół wyróżnia rzadko stosowany na ziemiach polskich układ bazylikowy i system łuków przyporowych. Wnętrze zdobią m.in. gotyckie malowidła oraz barokowe i rokokowe ołtarze. Wybitną wartość przedstawia mistyczny krucyfiks ukazujący Chrystusa ukrzyżowanego na Drzewie Życia.
Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu"
Nowoczesny gmach Centrum wznosi się w bezpośrednim sąsiedztwie Starego Miasta. Dla zwiedzających zostanie udostępniony w czerwcu 2008 roku. Działalność Centrum opierać się będzie na prezentacji istotnych zjawisk w sztuce współczesnej, polskiej i światowej. Prowadzone tu będą warsztaty, spotkania, konferencje i festiwale. Centrum dysponuje ponad 4000 m kw. powierzchni ekspozycyjnej, a także nowoczesną salą audio-wizualną, biblioteką i księgarnią.
Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu" w Toruniu, Wały Gen. Sikorskiego 13
Punkt widokowy
Z widokowej platformy usytuowanej na wiślanej wyspie, zwanej „Kępą Bazarową”, roztacza się niezapomniany widok na toruńską Starówkę. Uchodząca za najpiękniejszą w Polsce panorama miasta efektownie prezentuje się w blasku nocnej iluminacji. „Kępa Bazarowa” to również rezerwat przyrody, który ochroną obejmuje rzadko już spotykany las łęgowy z monumentalnymi okazami topól i wierzb.
Muzeum Etnograficzne
Na plantach otaczających toruńską Starówkę znajduje się Muzeum Etnograficzne. Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen, usytuowany w centrum miasta. Przeniesiono do niego, z kilku regionów Polski północnej, obiekty drewnianej architektury wiejskiej z XVIII i XIX w. Na obszarze 2 hektarów zgromadzono m.in. wiejskie zagrody, kuźnię, remizę strażacką, wiatrak i młyn wodny. Muzeum organizuje też liczne kiermasze, festyny i koncerty folklorystyczne.
Muzeum Etnograficzne w Toruniu, Wały Gen. Sikorskiego 19
Ogród Zoobotaniczny
Ogród położony w odległości kilkuset metrów na zachód od Starego Miasta. Na obszarze ponad 8 hektarów zebrano ok. 50-ciu gatunków zwierząt oraz kilkadziesiąt gatunków drzew i krzewów. Egzotyczne ptaki i rośliny zgromadzono w nowoczesnej ptaszarni, a płazy i gady w herpetarium. Ogród został założony przeszło 200 lat temu przez J.G. Schultza. Tutaj też znajduje się jego grobowiec.
Ogród Zoobotaniczny, ul. Bydgoska 7
Park Miejski
Założony w 1817 roku park rozciąga się na długości 1 km wzdłuż ul. Bydgoskiej. Należy on do najstarszych założeń ogrodowych w Polsce. Na powierzchni 25 ha rośnie blisko 100 gatunków i odmian drzew oraz krzewów. Uroku temu miejscu dodają malownicze stawy, stylizowana ruina oraz kaskada. Południowa część parku opada stromą skarpą w kierunku nadwiślańskich błoni, pełniących funkcje rekreacyjne.
Zamek Dybowski
Zamek wzniesiono w 1425 roku na polecenie króla Władysława Jagiełły. Został ulokowany na lewym brzegu Wisły, naprzeciwko krzyżackiego wówczas Torunia. Zamek był siedzibą starostów królewskich oraz pełnił funkcję komory celnej. Wokół zamku pobudowano Nieszawę, konkurencyjną dla Torunia osadę handlową. Z zamku zniszczonego podczas wojen szwedzkich i napoleońskich do dziś zachowały się jedynie ruiny.
Fort IV
Fort IV zbudowano w latach 1878-1884 jako jeden z elementów toruńskiego pierścienia fortecznego. Jego załogę stanowiły dwie kompanie piechoty oraz obsługa dział średniego i ciężkiego kalibru, łącznie ok. 800 żołnierzy. Obiekt mieści, dwupoziomowe koszary, prochownie oraz magazyny połączone podziemnymi korytarzami. Obecnie w forcie działa turystyczne schronisko, można też zorganizować tu plenerowy piknik.
Twierdza Toruń - Fort IV, ul. Chrobrego 86
Twierdza Toruń to zespół budowli obronnych, których intensywny rozwój nastąpił w okresie pruskiego panowania w XIX wieku. Po wojnie francusko-pruskiej miasto uzyskało status twierdzy I kategorii i otoczone zostało pierścieniem fortów oraz schronów piechoty i artylerii. Prace nad ich budową rozpoczęły się w 1878 roku. Ich nieustanna modernizacja trwała aż do wybuchu I wojny światowej. Po jej zakończeniu twierdza utraciła swe militarne znaczenie. Do dziś zachowało się ok. 150 budowli obronnych dawnego systemu.
Barbarka
Barbarka to niewielka leśna osada w północno-zachodniej części Torunia. Według podań, w XIII wieku, miejscowemu pustelnikowi objawiła się tu św. Barbara, co upamiętnia zabytkowa kapliczka. Obecnie Barbarka jest popularnym miejscem rekreacji i wypoczynku. W „Szkole Leśnej” można wypożyczyć rower, zorganizować ognisko lub grilla, zaś jesienią wziąć udział w grzybobraniu. Tutejsze schronisko oferuje niedrogie noclegi.
Szkoła Leśna na Barbarce, ul. Przysiecka 13
