Lądek Zdrój (województwo dolnośląskie, powiat kłodzki)

Trasy i szlaki turystyczne

Trasa kuracyjna nr 1
(oznakowanie: kolor niebieski)

Trasa prowadzi z Lądka Zdroju do Doliny Karpowskiego Potoku, a następnie dociera do kapliczki w dawnej wsi Karpno, a dalej do przejścia turystycznego Lądek Zdrój / Černŷ Kout. Przejście to jest czynne od 1 IV - 30 IX w godz. 8.00 - 20.00, a od 1 X - 31 III w godz. 8.00 - 18.00.

Karpno - Pierwotnie wieś istniejąca w tym miejscu nosiła nazwę „Crafczdorf" i po raz pierwszy wymieniona została już w dokumencie z 346r., jako należąca do zamku Karpień. Od XVI do połowy XVIII w. liczba mieszkańców wsi wynosiła 50 osób, potem zaczęła wzrastać, by w 2 poł. XIX w. osiągnąć ma prawie 130. Od tej chwili zaczęło się powolne wyludnianie wsi, tak że w 1939 r. ilość mieszkańców wynosiła nieco ponad 100 osób zamieszkujących ponad dwadzieścia gospodarstw. We wsi znajdowały się dwie restauracje. Po ostatniej wojnie przybyło tu pięciu osadników. Po wysiedleniu Niemców pozostało w Karpnie kilku gospodarzy polskich, lat siedemdziesiątych całkowicie zaczął tu królować las.
Niedaleko stąd, około 1,5 km w kierunku południowo - wschodnim, znajdowało się historyczne przejście graniczne na przełęczy Karpowskiej do otwierającej się za nią Doliny Rakowej. Tędy prowadziła średniowieczna Solna Droga, która u stóp zamku Rychleby przechodziła do Jawornika. Była to do XVIII w. uczęszczana droga. Do 1945 r. było tu także niewielkie przejście graniczne zwane Domki Czarnogórskie (niem. Schwarzeberg Häuser, czes. Černy Kůt), obecnie odtworzone i udostępnione wiosną roku 2005 (czytaj wyżej).


Kaplica została zbudowana w 1872 r. Posiadała nawet dzwon, który po kupnie został przeniesiony tu z Lądka na ramionach mieszkańców wsi.
Do idei odnowy kaplicy przyłączyli się także leśnicy i myśliwi; prace nabrały wtedy dużego tempa. Intensywne prace budowlane prowadzone od czerwca do października 1995 r. zakończyły się uroczystym poświęceniem odnowionego kościółka w dniu 4 listopada. Aktu tego dokonał Metropolita Wrocławski, Kardynał Henryk Gulbinowicz.
Kaplica została poświęcona Najświętszej Marii Pannie i św. Hubertowi. Stanowi ona górską świątynią leśników, myśliwych i ekologów. Stąd obok głównego ołtarza NMP stanęły ołtarze boczne - prawy, św. Huberta i lewy, św. Franciszka.

 

Trasa spacerowa nr 1
(oznakowanie zółte)

Szlakiem wód starego zdroju - traktem Św. Jerzego

Spacer przez najstarszą, a zarazem najciekawszą część lądeckiego zdroju, pośród ciepłych źródeł wód mineralnych, obok zakładów przyrodoleczniczych, w których wykorzystuje się do zabiegów przede wszystkim właściwości lecznicze lądeckich ciepłych wód radoczynnych, fluorkowych, siarczkowych jest prawdziwą przyjemnością. Trasa wiedzie przez część lądeckiego zdroju, założoną w latach 1496 -1501 przez książęta czeskiego królewskiego rodu Podjebradów (zabudowania Kąpieliska Św. Jerzego) oraz przez dawne terytorium hrabiego Jana Zygmunta Hoffmanna, twórcę w latach 1672 - 1697 nowego zdroju, wokół źródeł leczniczych odkrytych na zboczach doliny Karpowskiego Potoku. Po zachodniej części koryta doliny Białej Lądeckiej trasa prowadzi przez tzw. „nową" dzielnicę willowo-pensjonatową, z zabudowaniami dawnego zakładu uzdrowiskowego „Dolina", założoną w 1872 roku w dolnej części wschodniego grzbietu Dzielca.
Na przestrzeni stuleci drogami szlaku „wód starego zdroju" spacerowali wielcy dostojnicy, goście kurujący się w lądeckich cieplicach. Należeli do nich między innymi: Henryk Starszy Podjebrad, książę ziębicki i hrabia kłodzki - 1496 r., Albrecht, Jerzy i Karol, synowie Henryka Starszego - 1498 r., Karol, książę brzeski - 1532 r., Marcin Gerstmann, biskup wrocławski -1577 i 1582 r., Antoni Brus, arcybiskup praski -1577 r., Jerzy II, książę brzeski - 1578 - 1580 r., Hieronim Rozrażewski, biskup kujawski i pomorski -1582 r., kardynał Ernst Harrach, arcybiskup Pragi, Sebastian Rostock, biskup Wrocławia - 1665 r., Fryderyk II król Prus -1765, Johann Wolfgang Goethe, wybitny poeta niemiecki - 1790 r., Ludwika (Luiza) królowa pruska - 1800 r., Józef Szaniawski - 1812 r., Johann Quiny Adams, amerykański dyplomata i polityk, szósty prezydent Stanów Zjednoczonych - 1800 r., Józef Morawski, literat, pozostawił po sobie ciekawe opisy miasta, uzdrowiska i jego urządzeń, obyczajów, towarzystwa oraz okolicy - 1815 r., Fryderyk Wilhelm III, król pruski - 1813 r., Aleksander I, car Rosji - 1813 r., Karol Bołoz Antoniewicz, kaznodzieja, publicysta i poeta, autor najobszerniejszego opisu dziewiętnastowiecznego Lądka w piśmiennictwie polskim -1837 r., Oskar Kolberg, sławny etnograf, autor wielu publikacji o Śląsku - 1842 r., Julia z Molińskich Woykowska, poetka i powieściopisarka -1845 r., oraz po 1945 r. Konstanty Rokosowski, Władysław Gomułka, Józef Cyrankiewicz, Edward Osóbka Morawski, Mieczysława Ćwiklińska, Halina i Wojciech Dzieduszyccy, Mieczysław Fogg, Adam Hanuszkiewicz, Gustaw Holoubek, Leon Kruczkowski, Bogusław Linda, Hanna Suchocka, Franciszek Pieczka, Jerzy Waldorf, Bogusław Kaczyński, Tadeusz Kotarbiński, Mirosław Hermaszewski, Hanka Bielicka, Artur Partyka.
Przebieg trasy: ul. T. Kościuszki, ul. St. Moniuszki, Park im. St. Moniuszki, ul. dr A. Ostrowicza, ul. Orla, pl. Mariański (Park Centralny), ul. Wolności, ul. Lipowa (Park 1000-lecia), pl. Marii Skłodowskiej-Curie, ul. T. Kościuszki (most zamkowy), ul. Spacerowa, pl. Partyzantów, ul. I. Paderewskiego, ul. T. Kościuszki.
Miejsce wyjścia: Jest to szlak okólny, na który można wejść w każdym miejscu, ale najdogodniej spacer rozpocząć z centrum zdroju, spod portalu (bramy) z rzeźbą Św. Jerzego - obok „it" PTTK, mapa okolic (ul. T. Kościuszki 44) lub z parkingu strzeżonego - 24 h (róg ul. T. Kościuszki i ul. St. Moniuszki).
Czas trasy: około 0,45 godz. ze zwiedzaniem około 2 godz.
Długość trasy: około 2 km
Wzniesienia: miejsce wyjścia (portal) 440,42 m n.p.m.; najwyższe - Wzgórze Świętojerskie (środek kaplicy) 463,50 m n.p.m.; najniższe - Most Zamkowy 436,12 m n.p.m.
Różnica wysokości: około 28 m

Oznakowanie trasy: żółte 1 - szlaku spacerowego na całej długości; szlak ten częściowo prowadzi ze szlakiem spacerowym nr 3 oznakowanym kolorem czerwonym z miejsca wyjścia do Studni Biskupiej przy ul. St. Moniuszki oraz od skrzyżowania ul. Spacerowej z ul. M. Konopnickiej do końca trasy czyli do ul. T. Kościuszki. Ul. dr A. Ostrowicza szlak spacerowy żółty (nr 1) przecina znakowanie niebieskie międzynarodowego szlaku pieszego E3. Na styku ul. Lipowej i ul. Wolności szlak spacerowy żółty styka się z pieszym szlakiem żółtym „do granicy państwa".
Skala trudności: łatwa trasa spacerowa; prowadzi po utwardzonych nawierzchniach; na trasie w pięciu miejscach jest kilka stopni (schodów), które można obejść lub ominąć.

 

Trasa spacerowa nr 2
(oznakowanie żółte)

Wśród zabytków starego miasta

Ciekawa trasa po części staromiejskiej Lądka Zdroju i zboczu Góry Trzykrzyskiej.
Lokacja miasta nastąpiła prawdopodobnie w okresie kolonizacji niemieckiej Ziemi Kłodzkiej z 2 pol. XIII wieku. Położone w dolinie Białej Lądeckiej, na przecięciu dróg handlowych nigdy nie posiadało obwarowań.
Dzisiejszy rynek miasta to czworokąt o wymiarach 95 x 56 m utworzony przez zabytkowe kamieniczki z górującym pośrodku ratuszem. Podczas wielkiego pożaru 8 marca 1739 r. zniszczony został ówczesny ratusz wraz z archiwum miejskim oraz pierzeje: południowa i wschodnia. Dlatego najcenniejsze, barokowe kamienice pozostały do czasów współczesnych jedynie w części rynku.
- Dom nr 1 - późnobarokowy, stanowiący własność rzeźbiarskiej rodziny Klahrów. Nad portalem wejściowym znajduje się płaskorzeźba Matki Boskiej z dzieciątkiem dłuta samego Michała Klahra. Tutaj tradycyjnie wystawiano ołtarz podczas corocznych procesji Bożego Ciała. Na frontonie budynku znajduje się tablica poświęcona rzeźbiarzowi w 300 rocznicę urodzin artysty, który był najznakomitszym rzeźbiarzem doby baroku na Ziemi Kłodzkiej ((1693-1742). Jego dzieła znajdują się w kościołach kłodczyzny (np. ambona, konfesjonały w kościele p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kłodzku, ambona i ołtarz główny w Wilkanowie, a w Lądku - rzeźba Ukrzyżowanie w kościele, figura Trójcy św. na rynku). W roku 2006 r. dzięki pozyskaniu środków unijnych Gmina przystępuje do remontu kamienicy i zaadaptowaniu pomieszczeń na parterze na cele muzealne. Będzie to oczywiście Muzeum im. Michała Klahra.
Ocalałe przed pożarem domy, które w swych najstarszych częściach pochodzą z XVIII w., potem wielokrotnie przebudowywane, to kamienice o układzie szczytowym, dwu- i trzykondygnacyjne, o barokowych frontonach, ze sklepionymi podcieniami (przed pożarem wszystkie domy w rynku posiadały podcienia). Zachowały pewne charakterystyczne cechy:
- dom nr 3 - wmurowane w elewację kamienne tablice z gmerkami piekarzy z 1581 r. i kowali z 1789 r.
- dom nr 4 - bogato dekorowana elewacja rokokowa ze zwieńczeniem w postaci oka Opatrzności Bożej
- dom nr 5 - z symbolami kupieckimi: kaduceuszem i wagą
- domy nr 7 - 11 i 13 - 14 z podcieniami, w tym dom nr 9 z renesansowym portalem i nr 13 z płaskorzeźbionym snopkiem zboża na frontonie oraz gorejącymi kulami na zwieńczeniu.

Ratusz - obecny wygląd uzyskał w 1872 r. (w 1870 r. ukończono główną bryłę budynku, w 1872 r. zbudowano wieżę z dzwonami). W tympanonie nad wejściem znajduje się lew z dwoma ogonami - dawny herb miasta. Witraże na klatce schodowej wykonano w 1990 r. Z wieży ratuszowej, codziennie o godzinie 12.00 rozlega się hejnał lądecki. Utwór autorstwa mieszkańca Grzegorza Helcyka wybrany został w konkursie ogłoszonym przez Radę Miejską a rozstrzygniętym w sierpniu 2004 r. Ratusz jest siedzibą Urzędu Miasta i Gminy.

Figura Trójcy Świętej - autorstwa Michała Klahra (jego ostatnie dzieło) powstała w latach 1739 - 41. Ufundowana przez radcę prawnego Jana Antoniego Reichela jako wotum po pożarze w 1739 r. Pomnik wykonany w piaskowcu, poprzez trójkątny kształt, układ postaci symbolizuje popularna w baroku ideę trynitarną. Na balustradzie otaczającej kolumnę stoją figury świętych: Łukasza Ewangelisty (z wołem i księgą), Antoniego Padewskiego (w habicie franciszkańskim i z księgą) i Jana Ewangelisty (z orłem, kałamarzem i księgą z datą 1740). Wyżej na cokole trójbocznej kolumny ustawiono figury świętych: Joachima (z laską), Józefa (z siekierą) i Anny (z księgą) oraz od frontu Marii w scenie koronacji. Zwieńczenie wysokiego trzonu kolumny stanowi Trójca Święta tronująca na globie ziemskim: Bóg Ojciec i Chrystus trzymają koronę, pod nimi znajduje się Duch Święty w postaci gołębicy.

Pręgierz - to zachowany do naszych czasów przykład dawnego wymiaru sprawiedliwości. Jego lokalizację potwierdzają stare ryciny np. zachowany z pocz. XVIII plan miasta. Oryginalny pręgierz lądecki zaginął, a obecny odnaleziony we wsi Skrzynka został ustawiony w 1966 r.

Góra Trzech Krzyży - (541m n.p.m.) wznosi się na około 120 m ponad miastem. Trzy krzyże stoją na szczycie od niepamiętnych czasów, pewno dlatego zaginęły poprzez wieki informacje kto i dlaczego je ustawił. Być może prawdziwa jest wersja mówiąca, iż jest to wotum dziękczynne za cudowne ocalenie. Albo, że dawnej w tym miejscu stała szubienica, jak można dopatrzeć się na siedemnastowiecznej rycinie. Mimo niewiedzy o początkach tej tradycji jest ona kontynuowana przez mieszkańców, którzy z własnej inicjatywy, co kilkanaście - kilkadziesiąt lat wymieniają stare, zniszczone krzyże na nowe.

 

Trasa spacerowa nr 3
(oznakowanie żółte)

Trasa łączy dzielnicę zdrojową z częścią staromiejską Lądka - prowadzi od źródła Jadwigi do lądeckiego Rynku.
Źródło Jadwigi - ujmujące zwykłą wodę, obudowane zostało w 1911 r. Był to podarunek dla zdroju od rodziny Braunów z Berlina. Poświęcone św. Jadwidze, która jest patronką Dolnego Ślaska. Urodziła się w 1174 (1179?) roku jako córka Bertolda IV hrabiego na Andechs (Bawaria). Otrzymała staranne wychowanie i wykształcenie w domu rodzinnym i u benedyktynek w Kitzingen. W trzynastym roku życia poślubiła Henryka I Brodatego, księcia Wrocławia, z którym miała siedmioro dzieci. Przeżyła śmierć męża i prawie wszystkich dzieci. Jej ukochany syn, Henryk Pobożny, poległ w bitwie z Tatarami w 1241 r. pod Legnicą. Ostatnie lata spędziła w ufundowanym przez siebie klasztorze cysterek w Trzebnicy, gdzie jej córka Gertruda była przełożoną. Zasłynęła z pobożności i czynów miłosierdzia. Wyczerpana surowym życiem mniszki, chociaż nie składała ślubów, zmarła 15 października 1243 roku. Kanonizowana przez Klemensa IV w 1267 roku. Jej relikwie spoczywają w Trzebnicy. Patronka Polski, Śląska, archidiecezji wrocławskiej i diecezji w Görlitz; miast: Andechs, Berlina, Krakowa, Trzebnicy, Wrocławia, Europy; uchodźców oraz pojednania i pokoju.
W ikonografii św. Jadwiga przedstawiana jest jako młoda mężatka w długiej sukni lub w książęcym płaszczu z diademem na głowie. Czasami w habicie cysterskim. Jej atrybutami są: but w ręce, krzyż, księga, figurka Matki Bożej, makieta kościoła w dłoniach, różaniec.

Arboretum - leśny ogród drzew i krzewów egzotycznych. Najwyżej położone w Polsce, czynne od wiosny do jesieni, a podziwiać w nim można ponad 250 gatunków drzew i krzewów pochodzących z całego świata, m.in. metasekwoję chińską, mamutowca olbrzymiego, szydlicę japońską. Wiosną zachwycają pięknie kwitnące azalie i różaneczniki. Czynne: od maja do października w godz. 10-13 i 14-18 (bilety).

Staw Biskupi - położony przy ulicy Moniuszki niewielki zbiornik wodny od dawna był wykorzystywany na cele rekreacyjne. Obecnie, w sezonie letnim działa tu smażalnia ryb, łowisko rekreacyjne. Po przeciwnej stronie drogi tzw. Biskupia Studnia. Wypływającą tu wodę (nieleczniczą) nakazał ująć obudową biskup wrocławski Sebastian Rostock, zażywający w Lądku kąpieli w roku 1655 r.

Centrum Zdroju - na skrzyżowaniu ulic Kościuszki, Ostrowicza i Paderewskiego. Tutaj zlokalizowane są: Bank PKO BP, biuro PTTK Oddział Bialski i różnorodne sklepy tworząc centrum części zdrojowej. Przy ulicy Ostrowicza obiekty Stary i Nowy Jerzy, w miejscu gdzie rozwijało się nowożytne uzdrowisko od 1498 roku. (zobacz trasa spacerowa nr 1).
Ulicą Orlą omijając Dom Zdrojowy trasa doprowadza nas do Zakładu Przyrodoleczniczego „Wojciech". Wzorowana na łaźniach tureckich budowla z końca XVII w., dwieście lat później gruntownie przebudowana. We wnętrzu, centralnie położony pod kopułą okrągły, marmurowy basen do kąpieli leczniczych, wokół którego biegnie ciąg gabinetów zabiegowych z XIX marmurowymi wannami do kąpieli. Powyżej pijalnia wody mineralnej.
W bocznej części obiektu stała ekspozycja "Historia lądeckiego kurortu".
Zabiegi dostępne przez cały rok w ramach kuracji."Zdrowe weekendy" przez cały rok, w każdą sobotę i niedzielę możliwość kąpieli w basenie lub w zabytkowych marmurowych wannach - soboty: godz. 14.00-20.00, niedziele: godz. 10.00-18.00; bilety: basen - 15 zł, kąpiel perełkowa w marmurowych wannach - 14 zł

Kaplica Marii Panny na Pustkowiu, obecnie Sanktuarium Uzdrowienia Chorych. Kaplica Zdrojowa pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny „Na pustkowiu" została zbudowana z inicjatywy hrabiego Zygmunta Hoffmanna. Kaplicę wzniesiono w 1679 r., rok później poświęcił ją dziekan M. Podchorski, a w 1690 r. poszerzono ją o dwie nawy boczne. Jest to budowla trzynawowa, o sklepieniach kolebkowych. W ołtarzu głównym znajduje się barokowa figura Matki Bożej z Dzieciątkiem (1674 r.) zaś nad ołtarzami bocznymi, wykonanymi przez Aloisa Schmidta w 1926 r., obrazy św. Anny i św. Józefa. Obrazy te jak i pozostałe (Wniebowzięcie NPM, Zmartwychwstanie, Chrzest Chrystusa) pochodzą z XVIII w. i są przypisywane Michałowi Willmannowi, największemu śląskiemu malarzowi barokowemu. Pewną osobliwością wystroju kaplicy są też malowidła ścienne z nawy głównej. Są to przedstawienia Czterech Ewangelistów, a na sklepieniu - siedem malowideł opatrzonych kartuszami. Od strony prezbiterium widzimy wymalowane litery alfa i omega - symbole Chrystusa. Pośrodku znajduje się malowidło przedstawiające przechyloną wagę - symbol Sądu Ostatecznego, a naprzeciwko prześwietlone niebiańskim światłem chmury - symbol nieba. Elewacja frontowa, o podziale pilastrowym, zwieńczona jest rzeźbami Matki Bożej, św. Anny i św. Józefa. Minister von Hoym ufundował dla kaplicy bijący zegar, który uroczyście zaczął odmierzać czas w dniu 56 urodzin fundatora: 20 VII 1795 roku o godzinie 12.00.
Budowniczy kaplicy, hrabia Zygmunt Hoffmann von Leuchtenstern, zarządca hrabstwa kłodzkiego, twórca całego „nowego zdroju", którego ośrodkiem był „Marienbad" (obecnie „Wojciech"), spoczął po śmierci w 1697 r. w krypcie tej świątyni. Kamienny kartusz z jego herbem znajduje się nad wyjściem do zakrystii.
W roku 1998, duszpasterz tutejszej parafii zainicjował konieczny remont i konserwacje kaplicy, która dokonała się dzięki ofiarom Parafian, Kuracjuszy i Turystów modlących się w tym miejscu.
Przed kaplicą stoi figura Matki Boskiej ufundowana ok. 1887 r. przez Antoniego Krzyżanowskiego, budowniczego i fabrykanta poznańskiego, częstego gościa w Lądku.

Ulicą Lipową dochodzimy do rzeki Białej Lądeckiej. Biała Lądecka (52,7 km) posiada źródło w postaci licznych potoków w południowo-wschodniej części sąsiedniej Gminy Stronie Śląskie, pomiędzy Postawną (1124 m n.p.m.), Bruskiem (1114 m n.p.m.) i Smrekiem (1109 m n.p.m.) na granicy Gór Bialskich i Złotych na wysokości 1080 - 1100 m n.p.m.. Jej ujście do Nysy Kłodzkiej znajduje się poniżej wsi Krosnowice (gmina wiejska Kłodzko). Na terenie Gminy Lądek Zdrój dopływami prawobrzeżnymi rzeki są: Jadwiżanka, Karpowski Potok z Przywrą, Luty Potok (Wądół) z Obszarniczką, Wiosennik, Pląsawa, Orliczka, Jaskiniowiec i Skrzynczana, zaś lewobrzeżnymi: Rudawka z Czerwonym Potokiem i Konradka z Rudym Potokiem. Całość systemu rzecznego ma typowo górski charakter, z nagłymi wezbraniami w okresie wiosenno-letnim.Wody rzek i potoków wykorzystywane są do budowy stawów i hodowli ryb. Energia wodna górskich wód płynących nie jest dziś wykorzystywana, chociaż historycznie działały na terenie Gminy obiekty wykorzystujące ten typ energii.
Na rzece w okresie maja - czerwca pojawiają się kobierce małych, białych kwiatków - jest to tzw. jaskier pędzelkowaty (Ranunculus penicillatus). W opracowanej w 1993 r. dla Polski Czerwonej Księdze Roślin (spis rzadkich gatunków, zagrożonych wyginięciem ) jaskier ten znalazł się pośród Roślin Rzadkich (56 gatunków), nie wykazujących jakiegoś gwałtownego spadku populacji. Jest ich po prostu od lat bardzo mało i sam ten fakt nakazuje troskę o nie. Widok rzeki usłanej bielą pozwala zrozumieć jej nazwę.

Most św. Jana - dwuprzęsłowy, gotycki obiekt (1565 r.) oparł się wszystkim powodziom, co jest podobno efektem zastosowania białek kurzych zamiast wapna. W wiekach średnich tuż obok mostu znajdował się dom celnika. Figura św. Jana Nepomucena z 1709 r. jest w miarę dokładną kopią figury z mostu Karola w Pradze i należy do najstarszych na Śląsku.

Ulicą Słodową dochodzimy do rynku miasta.

 

Trasa wędrówkowa nr 1
(oznakowanie czerwone)

Trasa prowadzi z Lądka Zdroju do Lutyni wzdłuż Doliny Lutego Potoku;dalej przez urokliwy Skalny Wąwóz do wsi Wrzosówka. Następnie wspina się na Borówkową Górę, skąd trawesując zboczami Strzybnika i Modzela, powraca do miasta.

Atrakcyjne miejsca na trasie:

Krzyż przydrożny (za ośrodkiem Geovita, po lewej stronie drogi) - z tyłu napis "FH 1882". Według legendy krzyż postawił lądecki proboszcz w miejscu gdzie odnalazł skarb. Miejsce zostało wskazane przez ducha kobiety, która sprzeniewierzyła się ostatniej woli swego męża i zakopała kosztowności zamiast przeznaczyć je na budowę kościołów. Ksiądz wypełnił jej zobowiązania, powstało siedem kościołów i kaplic (m.in. w Lądku i w Travnej).

Wieś Lutynia położona nad potokiem Luty, niewielka. W jej centrum studnia murowana (1906 r.) a powyżej na wzniesieniu kościół filialny p.w. św. Jana Nepomucena z ok. 1784 r. Kościół jest systematycznie odnawiany dizęki aktywności miejscowej społeczności. Odbywają sie tu od kilku lat festyny z okazji imienin patrona świątyni. W roku 2005 prof. Julian Gembalski, światowej sławy organomistrz wraz ze swoimi współpracownikami wyremontował zabytkowe organy.
zobacz: Dożynki w Lutyni , Historyczny koncert w Lutyni , Lutyński gościniec

Wrzosówka - w początkach osadnictwa (okres XVI w.) stosowano nazwę „Heidelberg" zarówno dla wznoszącej się nad osadą górą (obecnie Borówkowa, 900 m n.p.m., najwyższy szczyt w gminie Lądek Zdrój) jak i samej wsi. Połączenie „Heide" (puszcza, wrzosowisko) i „Beere" (jagoda) przetłumaczono na język polski jako Wrzosówka. Wieś największą ilość mieszkańców - 150 osób - liczyła sobie w wieku XVIII. Peryferyjne położenie i trudna droga dojazdowa nie sprzyjały rozwojowi, lecz we wsi działały: młyn, gospoda, szkoła 4-klasowa, strażnica graniczna. Po 1945 r. osada nie została powtórnie zasiedlona. W XIX w. przez wieś poprowadzono szlak na Borówkową, która cieszyła się dużym zainteresowaniem turystów z racji pięknych panoram, jakie można było oglądać ze szczytu. Ze wsi pozostały dwa budynki oraz kościółek p.w. św. Karola Boromeusza odnowiony przez strażaków Ziemi Kłodzkiej.
zobacz: Strażackie obchody dnia patrona św. Floriana

Borówkowa to jeden ze szczytów Gór Złotych, najwyższy z wznoszących się nad Lądkiem (900 m n.p.m.) a nazwany tak z racji licznie występujących tam czarnych jagód. Wzniesienie dzielą słupki graniczne, które stoją w tym miejscu już od czasów prusko-austriackich. Góra, zapomniana w latach po II wojnie światowej, stała się ponownie atrakcją turystyczną pogranicza polsko-czeskiego.
Historia wieży widokowej na Borówkowej rozpoczęła się w latach 70-tych XIX w. Pierwsza, była to budowla czworoboczna, drewniana, którą wybudowano jako realizację pomysłu zarządu lądeckiego uzdrowiska. Odwiedzający mogli oglądać Panoramy Ziemi Kłodzkiej, Moraw i Śląska. Po dwudziestu latach, inicjatywą wykazała się organizacja turystyczna - lądecka sekcja Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego (GGV). Z pomocą pośpieszyła gmina Lądek Zdrój, przekazując drewno, a Morawsko-Śląskie Sudeckie Towarzystwo Górskie wkład finansowy. Nowa wieża stanowiła dużą atrakcję turystyczną, zarówno dla gości uzdrowiskowych, odwiedzających Lądek i Ziemię Kłodzką, jak i ze Śląska i Jawornika. Po dziesięciu latach przydarzył się tragiczny wypadek dwóm turystkom z Jawornika - załamały się schody (towarzystwo musiało wypłacić odszkodowanie) a wkrótce zawaliła się cała wieża. Kilka lat zajęły ustalenia kto ma podjąć się zadania budowy kolejnej wieży. Sekcja Morawsko-Śląskiego Sudeckiego Towarzystwa Górskiego była wówczas zadłużona z racji wybudowania wieży na Pradziadzie (1491 m n.p.m.), zatem inwestycję podjęła ponownie lądecka GGV, wspierana przez gminę, stowarzyszenie morawsko-śląskie i sponsorów. Zbudowano według planów inż. Huberta Utnera z Jawornika drewnianą wieżę z przestronnym tarasem widokowym na wysokości 21 metrów a uroczystość otwarcia hucznie świętowano 30 sierpnia 1908 r. Obok wieży powstał nieduży schron oferujący turystom posiłki. Ta ostatnia wieża funkcjonowała przez 14 lat aż do zawalenia się. Potem powstało już tylko schronisko - również wg projektu Huberta Utnera - oddane do użytku w 1930 r.
Po II wojnie światowej, nieremontowane schronisko zniknęło pod porastającym Borówkową lasem. Miejsce to odwiedzali tylko żołnierze pilnujący granicy, leśnicy, lub...opozycjoniści polsko-czechosłowaccy. Nazwiska osób uczestniczących w spotkaniach przeszły do współczesnej historii europejskiej - ze strony polskiej: Zbigniew Bujak, Zbigniew Janas, Mirosław Jasiński, Jacek Kuroń, Jan Lityński, Józef Pinior, Mieczysław Piotrowski i Danuta Winiarska; - ze strony czeskiej: Jiri Dienstbier, Ladislav Lis, Peter Pospichal, Jan Sabata, Hanka Sabatowa i Petr Uhl. W 2005 postawiono tablice upamiętniające te wydarzenia z lat 80-tych minionego wieku.
Rok 2006 przyniósł zmiany w krajobrazie szczytu - tym razem Czesi, pozyskawszy środki unijne z programu na rozwój pogranicza polsko-czeskiego INTERREG IIIA wznieśli kolejną wieżę. Jest to stalowa konstrukcja z elementami drewnianymi, wysoka na 25,5 m, z tarasem widokowym na wysokości 24 m. Otwarcie wieży nastąpiło w październiku 2006 r. W nowej formie została odtworzona atrakcja turystyczna Sudetów, której historia liczy sobie już 136 lat. Wieża czynna jest od maja do września.
Gmina Lądek Zdrój wystąpiła o otwarcie granicznego przejścia turystycznego na Borówkowej, by bezpośrednio udostępnić polskim turystom wędrującym wyznaczonymi z Lądka szlakami możliwość oglądania panoram krajobrazowych z nowej wieży. Bez tej możliwości, trzeba będzie przekraczać granicę na przejściu Lutynia-Travna.

 

Źródło: Gminne Centrum Informacji

 
FB dlaMaturzysty.pl reklama