Limanowa (województwo małopolskie, powiat limanowski)

Historia

Z DZIEJÓW MIASTA

Pierwsza wzmianka o Ilmanowej (dawna nazwa miasta) pochodzi z 1496r. i mówi o niej jako o wsi należącej do rodu Słupskich herbu „Drużyna". Około 1520 roku miejscowość nabył stolnik krakowski Achacy Jordan herbu „Trąby". W 1565r. Stanisław Jordan uzyskał od króla Zygmunta Augusta przywilej zezwalający na podniesienie części wsi Ilmanowa do rangi miasta. Wyznaczono wówczas dwa doroczne jarmarki oraz cotygodniowe targi. Przesłanką do lokacji miasta był m.in. fakt, iż przebiegał tędy boczny, ale licznie uczęszczany szlak handlowy z Węgier do Krakowa. Miasteczko utrzymywało się głównie z handlu i drobnego rzemiosła, daleko słynął limanowski browar, z którego piwo eksportowano nawet do Węgier.

U schyłku XVI w. istniała już w Limanowej szkoła parafialna. Pomyślnie rozwijające się miasteczko kilkakrotnie niszczyły pożogi wojenne (Potop szwedzki w 1655 r.), ludność zaś dziesiątkowały nawiedzające te strony epidemie chorób zakaźnych - głównie cholery. Największe spustoszenie poczynił w 1769 r. wielki pożar, który strawił prawie wszystkie domy mieszkalne, kościół, szkołę, ratusz i obwarowania miejskie. Miasto odbudowało się dopiero za czasów „galicyjskich" czyli zaboru austriackiego.

Dużym awansem dla Limanowej było utworzenie tu siedziby władz powiatowych (1867 r.). Na przełomie XIX i XX stulecia w Sowlinach koło Limanowej wybudowano dużą rafinerię nafty, przebudowano limanowski browar, funkcjonował też duży tartak. W latach 1911 - 1918 wzniesiono nowy kościół parafialny - pomnik Konstytucji 3 Maja.

W początkowej fazie I wojny światowej, na przełomie listopada i grudnia, okolice Limanowej stały się terenem krwawych walk, toczonych pomiędzy wojskami rosyjskimi a austro-węgierskimi. Pamiątką tych wydarzeń jest około 100 cmentarzy żołnierskich, na których leży około 10 tysięcy żołnierzy. W walkach tych brały również udział Legiony Józefa Piłsudskiego. Sam Naczelnik ze swym sztabem nocował wówczas w Limanowej, co dzisiaj upamiętnia tablica (dom przy ulicy M.B. Bolesnej). Wydarzenia te przeszły do historii pod nazwą Bitwa pod Limanową.

Okres II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej zapisał się przede wszystkim eksterminacją ludności żydowskiej (około 2 tys. osób). Część limanowskich Żydów została rozstrzelana w okolicach miasta, bądź na jego ulicach, resztę wywieziono do obozów zagłady. Okolice Limanowej stały się wielką bazą partyzancką - zwłaszcza dla oddziałów I Pułku Podhalańskiego Armii Krajowej.

Lata po II wojnie światowej zaznaczyły się przede wszystkim rozwojem oświaty. W Limanowej powstały pierwsze szkoły średnie. Na bazie zabudowań porafineryjnych w Sowlinach uruchomiono bazę paliw CPN, powstały nowe zakłady, wybudowano nowe osiedla mieszkaniowe, ulice. Miasto otrzymało sieć wodociągową, kanalizacyjną, oczyszczalnię ścieków, zostało zgazyfikowane, wybudowano szpital, pocztę i wiele innych obiektów.

W latach 70-tych ubiegłego stulecia Limanowa uchodziła w Polsce za synonim gospodarności i dbałości mieszkańców o rozwój rodzinnych stron. Świadczy o tym chociażby zdobycie zaszczytnego tytułu Krajowego Mistrza Gospodarności (1972r.) i uczestnictwo w latach 1976-77 w telewizyjnym turnieju „Bank 440", w którym Limanowa zdobyła główną nagrodę tej imprezy „Laur telewidzów."

Reforma administracyjna przeprowadzona w Polsce w 1975 r. zdegradowała miasto do rangi miasta-gminy. Powiat limanowski został reaktywowany dopiero w 1999 r. Limanowa jest nadal jego najważniejszym ośrodkiem, nie tylko administracyjnym, ale również gospodarczo-kulturalnym.

 

Warto wspomnieć, że miasto może poszczycić się wieloma znamienitymi postaciami, które mają swe korzenie w Limanowej, stąd pochodzili m.in.:

- gen. Zygmunt Berling (1896-1980), w czasie II wojny światowej dowódca powstałej na terenie ZSRR I Dywizji im. Tadeusza Kościuszki,

- ks. płk Józef Joniec (1900-1956), legionista, żołnierz 1920 r. a w czasie II wojny światowej naczelny kapelan Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, a później II Dywizji Karpackiej; uczestnik bitew pod Tobrukiem i Monte Cassino. Zmarł jako proboszcz i dziekan w Oświęcimiu.

- Bp Piotr Bednarczyk (1914-2001), profesor Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie, a później sufragan diecezji tarnowskiej.

 

Źródło: Urząd Miasta Limanowa

 

 
FB dlaMaturzysty.pl reklama