MUZEUM ZAMKOWE W MALBORKU
Zamek w Malborku to arcydzieło architektury obronnej i rezydencjonalnej późnego średniowiecza. Największy gotycki zespół zamkowy na świecie o powierzchni ok. 21 hektarów i łącznej kubaturze budynków przekraczającej ćwierć miliona metrów sześciennych. Uważany jest za największą budowlę ceglaną wzniesioną rękami człowieka
Od 1961r. gospodarzem zamku jest Muzeum Zamkowe w Malborku. Placówka eksponuje dla turystów 18 wystaw stałych m.in. bogate zbiory bursztynu, militariów oraz rzeźby gotyckiej oraz kilka wystaw czasowych. Odwiedza je rocznie ponad pół miliona turystów z całego świata.
W roku 1997 Zespól Zamkowy w Malborku wpisano na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Muzeum prowadzi działalność edukacyjną zapewniając dzieciom naukę poprzez zabawę, a młodzieży lekcje muzealne powadzone metodami aktywnymi. Ciekawą, niekonwencjonalną i oryginalną propozycją spotkań z zamkiem i jego historią są gry historyczne powiązane z warsztatami parateatralnymi, filmowymi czy turniejami rycerskimi.
W sezonie letnim turyści mogą uczestniczyć w spektaklu „Światło i Dźwięk". W jesienne, zimowe i wiosenne wieczory można odkryć nowe uroki zamku przemierzając wraz z przewodnikiem trasę „nocnego zwiedzania" i podziwiając zamek w nocnej iluminacji.
Niepowtarzalna atmosfera zabytkowych wnętrz
dodaje splendoru każdej uroczystości.
Istnieje więc możliwość wynajmu sal zamkowych na oficjalne spotkania, koncerty
itp.
oraz na konferencje. Bardzo bogatą ofertę posiada Ośrodek Konferencyjny KARWAN.
Szczegółowe informacje na stronie: www.zamek.malbork.pl
Serdecznie zapraszamy!
Muzeum Zamkowe w Malborku
ul. Starościńska 1
82-200 Malbork
tel. +48 55 647 08 00 (-02)
fax +48 55 647 08 03
Kasa biletowa:
tel. +48 55 647 09 78
fax. +48 55 647 09 76, 647 09 77
Muzeum otwarte jest w następujących godzinach:
w okresie 15 IV - 15 IX w godzinach: 9.00 - 19.00
w okresie 01 IV - 14 IV oraz 16 IX - 30 IX w godzinach: 10.00 - 17.00
w okresie 01 X - 31 III w godzinach: 10.00 - 15.00
Kościół p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Malborku, dawny Kościół św. Jerzego
Pierwsza wzmianka o kościele św. Jerzego pochodzi z 1403 r., kiedy to wielki mistrz podarował mu świece wielkanocne. W latach 70-tych XV w. odbudowano go niemal od podstaw po zniszczeniach jakim uległ w czasie wojny 13-letniej. Już w 1526 r. wygłoszono tu pierwsze kazanie ewangelickie, zaś w 1598 kościół przekazano w wyłączne użytkowanie luteranom. Ponownie poważnie ucierpiał w czasie „potopu" szwedzkiego w 1658 r. Kościół obecny pochodzi z lat 1712-14. Poza szczytem i wieżą jest to budowla fachwerkowa, której drewniany strop imituje ceglane sklepienie krzyżowe. Wnętrze trzynawowej hali zostało tak wyposażone w ławy i empory by jak najlepiej służyć nabożeństwom ewangelickim.
Pierwsze polskie nabożeństwo w kościele odbyło się we wrześniu 1945 r. 16 maja 1958 zmieniono jego wezwanie na Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Druga wojna światowa nie poczyniła większych szkód w zabytkowej bryle obiektu. Podziwiać tu możemy m.in. powstałe jeszcze dla starego kościoła chrzcielnicę i rzeźbioną scenę Pasji (1687). Pozostały wystrój jest późniejszy: ambona z lat 1713-14, zaś ołtarz główny z około 1718 r. Na otaczającym kościół cmentarzu pochowany został m.in. konserwator zamku Konrad Steinbrecht (1849-1923).
Kościół św. Jana Chrzciciela w Malborku
Na terenie Starego Miasta w Malborku funkcjonował od końca XIII stulecia kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Zarówno w średniowieczu jak i w czasach najnowszych był wielokrotnie przebudowywany. Obecną formę architektoniczną świątynia zawdzięcza kampanii budowlanej około 1468 r., kiedy dźwigała się z ruin po wojnie trzynastoletniej. Przesklepienie i budowa nowej dzwonnicy przeciągnęły się do lat dwudziestych XVI w. W XIX stuleciu kościół obudowany został niewielkimi kamieniczkami służącymi parafii. Prace konserwatorskie przeprowadzono w nim w okresie międzywojennym. Wymieniono wówczas wyposażenie i witraże. Do najcenniejszych zabytków ruchomych we wnętrzu należy średniowieczna rzeźba św. Elżbiety Turyńskiej oraz neogotycki zespół ołtarzy. Kościół św. Jana przez całą swoją historię był świątynią katolicką.
Brama Mariacka w Malborku
Brama zbudowana ok. poł. XIV w. uzupełniona w XVI w. nieistniejącą obecnie „fachwerkową" nadbudową. Usytuowana w południowej części murów obronnych. Należy do nielicznej grupy bram miejskich z okresu średniowiecza na terenie północnych ziem polskich.
Zbudowana w latach 1320-1330, gotycka brama pozwalająca wyjechać z Malborka do Sztumu. Usytuowana jest w południowej części murów obronnych. Przed wojną na najwyższej kondygnacji znajdował się zegar. W 1945 roku została całkowicie wypalona, a mury okaleczone pociskami. Podczas odbudowy w 1964 r. nie uwzględniono nadbudówki i nie zrekonstruowano czterospadowego dachu. Przez wiele lat brama stała nieużytkowana. Dopiero w latach siedziemdziesiątych urządzono w niej kawiarnię, co wymagało prac adaptacyjnych wewnątrz obiektu i wykonania schodów po stronie zewnętrznej.
Groźny pożar na początku lat osiemdziesiątych wyrządził wiele szkód wewnątrz budynku, przyczynił się również do znacznego osłabienia murów. Obecnie w obiekcie znajduje się pub - Baszta u Króla
Brama Garncarska w Malborku
Brama przejazdowa z XV w., na planie prostokąta, z trzema ostrołukowymi prześwitami, pięciokondygnacyjna, ceglana. Dach czterospadowy kryty dachówką. Górne partie bramy dekorowane ostrołukowymi blendami. Znajduje się w pasie murów obronnych, otaczających Stare Miasto. Stare miasto malborskie uzyskało już w XIII w. system obronny, który rozbudowywano systematycznie aż po czasy nowożytne. Ze średniowiecznych umocnień zachował się fragment ceglanych murów od wschodu, Brama św. Ducha (Garncarska) i relikty baszt, od południa Brama Mariacka oraz od zachodu mur oporowy wysoczyzny miejskiej, na którym oparte były niegdyś budynki spichrzowe. Od zamku oddzielała miasto głęboka fosa, a dostępu broniły Brama Szewska od strony Podzamcza oraz rozebrana w 1812 r. Brama Piaskowska od strony północno-wschodniej. Fosy i zewnętrzny system obronny zniwelowano częściowo w 1839 r. (wytyczona tam została obecna ul. 17 Marca) i ostatecznie w latach 1878-83 (główne prace przy plantach od strony południowej).
Ratusz Staromiejski w Malborku
Średniowieczna siedziba władz miejskich usytuowana została we wschodniej pierzei Rynku. W obecnym kształcie wzniesiona została w 2 poł. XIV w., około 1380 r. Liczne przebudowy następowały zawsze po zniszczeniach w trakcie oblężeń miasta i zamku, głównie w XV w. Świadectwem tych działań budowlanych jest późnogotycki szczyt południowy. Przez stulecia we wnętrzach ratusza odbywały się municypalne uroczystości. W XIX w. poddano jego elewacje niezbędnym pracom konserwatorskim, uzupełniono zniszczone fragmenty dekoracji maswerkowych. Kolejną renowację, głównie części dachowej, przeprowadzono po pożarze w 1899 r. burmistrz i rada miasta urzędowali tu do 1929 r., kiedy to oddano do użytku Nowy Ratusz (obecnie Urząd Miasta). Następnie mieściła się tu niemiecka policja. W latach II wojny światowej Ratusz był miejscem śmierci Polaków - przymusowych robotników, wywożonych na Żuławy Malborskie. Na ścianie Ratusza znajduje się tablica upamiętniająca działalność Polaków z organizacji „Młody Las" działającej na terenie Powiśla, Warmii i Mazur w latach 1941- 1945. tablice ufundowało Stowarzyszenie „Koło Malborskich Przewodników". Tylko tutaj oglądać możemy słynne malborskie podcienia. Dziś Ratusz jest siedzibą Młodzieżowego Domu Kultury.
Dawny Szpital Jerozolimski w Malborku
Jednym z bardzo ważnych obiektów sanitarno - opiekuńczych w średniowiecznych organizmach miejskich były „szpitale". Tej nazwy nie możemy dzisiaj rozumieć dosłownie - nie były to miejsca zajmujące się leczeniem chorych, a instytucje pełniące rolę przytułków i miejsc, które dzisiaj noszą nazwę domów spokojnej starości. Utrzymywane były przez władze miejskie z datków, które wpłacali potencjalni pensjonariusze tych miejsc, jak również przez datki mieszczan, zarówno bogatych i biednych. Chcieli zapewnić sobie miejsce spokojnej starości. Obiekty te, jako miejsca potencjalnego zagrożenia epidemiologicznego, znajdowały się poza murami miejskimi.
Zachowany budynek Szpitala Jerozolimskiego to budynek z XVI w. założony na planie prostokąta, ceglany, częściowo tynkowany, dwukondygnacjowy. Dach dwuspadowy kryty dachówką mnich - mniszka. Szczyty o podwójnie załamanych krawędziach, zwieńczone naczółkiem, zdobione tynkowanymi fryzami obramionymi profilowanymi gzymsami. Wzmiankowany w 1528 r jako „szpital biednych ludzi". Obecnie podjęte są działania ratownicze przez niemieckie stowarzyszenie, które specjalnie zawiązało się ku tej inicjatywnie. W niedalekiej przyszłości planuje się tu utworzenie Muzeum Szpitalnictwa oraz centrum współpracy polsko - niemieckiej.
Budynek Szkoły Łacińskiej nad Nogatem w Malborku
Na siedzibę Akademii Malborskiej postanowiono wznieść okazały budynek na murze oporowym nad Nogatem. Wzniesiono okazałą, kilkukondygnacyjną murowaną z cegły budowlę, jednak akademia nie powstała. Funkcjonowała w tym budynku szkoła średnia. I mimo burzliwych dziejów miasta szkoła istniała poprzez średniowiecze i czasy nowożytne. W początkach XIX wieku budynek był w tak złym stanie, że władze miejskie zaczęły szukać pieniędzy na budowę nowego gmachu.
Budynek powstały w XIV w. za czasów wielkiego mistrza Winricha von Kniprode, został zniszczony w czasie pożaru miasta 26.07.1899 r. Odbudowany w 1900 r. jako typowy magazyn o czterech kondygnacjach przykryty dachem dwuspadowym. Zniszczony całkowicie w czasie II wojny światowej. Od XVI w. do 1864 r. w budynku znajdowała się szkoła, w której uczono początków łaciny.
Młyn Górny przy ul. Konopnickiej w Malborku.
Istniejący do dziś gotycki młyn na Południu. Był to pierwotnie folusz miejski, potwierdzony źródłowo w 1400 roku. Ma konstrukcję ceglaną, pokrytą ceramiką. Cechuje go rozmiar cegieł i ich wątek właściwy dla obiektów gotyckich z XV w.
Budynek dworca PKP wraz z peronem I, budynkiem ekspedycji towarowej i szaletem dworcowym w Malborku.
Nowy dworzec istniejący do dziś oddano do użytku w 1890 roku. Budynek dworca zbudowano w stylu neogotyckim, murowany z cegły licówki, założony na planie wydłużonego prostokąta. Elewacje w bogatym ukształtowaniu architektonicznym, podkreślonym zastosowaniem wysokiej jakości cegły licówki, w niektórych fragmentach cegły glazurowanej. Dach wysoki, zróżnicowany w konstrukcji i formie, kryty ceramicznie, od strony frontowej (południowej) dachówką holenderską, a od strony peronów dachówką karpiówką. Budynek ekspedycji z ok. 1900 r. murowany, ze ścianą kolankową w konstrukcji szachulcowej, budynek szaletu z ok. 1900 r. murowany, ściana poddasza o konstrukcji ryglowej - z wypełnieniem pół cegłą. Interesujący przykład architektury kolejowej z XIX w.
Kaplica Kościoła Chrześcijan Baptystów przy ul. Jagiellońskiej nr 105 w Malborku.
Kaplica Kościoła Chrześcijan Baptystów przy ul. Jagiellońskiej nr 105 w Malborku powstała w 1910 roku na potrzeby miejscowej gminy. Wzniesiona w stylu historyzującym nawiązującym do form gotyku, z elementami modernizmu. Usytuowana we wschodniej pierzei ulicy, przy skrzyżowaniu z ulicą Grunwaldzką. Budynek murowany z cegły w wątku krzyżowym, z niewielkimi partiami tynkowanymi (blendy szczytów, pola blend okiennych, gzyms cokołowy). Założona na planie zbliżonym do prostokąta z aneksem przybudówki, dwukondygnacjowa. Budowla wysoko podpiwniczona, dach dwuspadowy. Kaplica powstała w okresie licznych realizacji architektury monumentalnej w mieście, związanych z zainteresowaniem Malborkiem z racji wielkich prac remontowo - konserwatorskich prowadzonych na zamku. Przykład architektury neogotyckiej z elementami modernizmu do dziś pełni swoją pierwotna funkcję.
Zespół budynków poczty przy ul. Poczty Gdańskiej i ul. 17 Marca w Malborku.
Wzniesione w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku. Utrzymany w konwencji niemieckiego neogotyku, należały do typowych realizacji tego typu obiektów w Rzeszy Niemieckiej. Doskonałe rozplanowanie obiektu sprawiało, że zawsze zachowywał przydatność dla funkcji, dla jakich został zbudowany. W 1945 budynek główny został doszczętnie zniszczony, zachowały się z niego jedynie wypalone mury. Po odbudowie i rekonstrukcji dachu do dzisiaj budynek pełni funkcje, dla jakich został zbudowany. W jego skład wchodzą: budynek główny, budynek telekomunikacji, garaże i mur ceglany współczesny z odcinkiem muru z XIX w . Zespół powstał w latach 1898 - 1922 w stylu: budynek głównym i garaże - neogotyk, budynek telekomunikacji - bez cech stylowych. Budynki murowane z cegły licowej w wątku krzyżykowym. Zachowana niezwykle bogata dekoracja elewacji, wystrój wnętrz.
Wieża ciśnień przy Pl. Słowiańskim w Malborku.
Wieża ciśnień przy Pl. Słowiańskim w Malborku została zbudowana w 1905 roku wraz z założeniem w mieście wodociągów, w stylu neogotyckim. Murowana z cegły, na wysokim, ośmiobocznym kamienny cokole. Wieża w kształcie walca podzielnego na narożach cokołu wąskimi pilastrami. Wnętrze trójkondygnacjowe, kondygnacje jednoprzestrzenne z zachowanym i czynnym zbiornikiem wodnym i kolistą klatką schodową. Wieża nakryta wysokim dachem ośmiopołaciowym z chorągiewką i wyciętą w niej datą 1905. Posiada zegar z niezwykle ciekawym mechanizmem. Budynek wieży ciśnień przy Pl. Słowiańskim 15 w Malborku jest przykładem niezwykle ciekawej, neogotyckiej architektury, do dziś funkcjonującego zabytku techniki.
Wodociągowa wieża ciśnień przy ul. Dworcowej w Malborku.
Wodociągowa wieża ciśnień przy ul. Dworcowej w Malborku wzniesiona został w 1901 roku, bez cech stylowych. Wolnostojąca, usytuowana pomiędzy ul. Dworcową a torami kolejowymi, w pobliżu mostu drogowego na trasie do Elbląga oraz zabudowań stacji kolejowej Malbork Główny. Wieża murowana, otynkowana, wzniesiona na planie ośmiokąta foremnego z filarami na narożach. Bryła wieży trójkondygnacjowa; korpus wieży zbieżny ku górze, posadowiony na wysokim cokole wzniesionym na rzucie koła, z wysoki fazowym gzymsem, głowica nadwieszona, szersza, dach ośmiopołaciowy ze świetlikiem w postaci niskiej latarni, pokrycie ceramiczne. Wnętrze wieży jednoprzestrzenne, trójkondygnacjowe, zachowany zbiornik wodny o sferycznie ukształtowanym dnie, metalowy piec węglowy oraz stalowe, zakręcające schody.
Budynek Szkoły Horst - Wessel Schule przy ul. 17 Marca 4 w Malborku
Budynek dawnej Horst - Wessel Schule przy ul. 17 Marca nr 4 w Malborku wzniesiony został w 1865 roku, w stylu eklektycznym z elementami neogotyku. Powstał, aby kontynuować tradycję tzw. Akademii Malborskiej, zainicjowanej przez Zakon krzyżacki, poprzez budowę Szkoły Łacińskiej.Budynek murowany z cegły z użyciem kształtki ceramicznej, wzniesiony na planie prostokąta. Obecnie budynek adaptowany jest na siedzibę sądu.
Cmentarz poewangelicki za „Czerwonymi Koszarami"
W XIX wieku zaczyna się wyprowadzanie cmentarzy z obrębu historycznych założeń urbanistycznych. Tak stało też się w Malborku. Jednym z pierwszych cmentarzy, które znalazły się w znacznej odległości od miasta, był cmentarz gminy ewangelickiej. Cmentarz otaczający kościół św. Jerzego był już zapełniony, wydawano zezwolenia na pochówki na nim tylko znaczących dla miasta osób. W latach 70-tych XIX wieku zostaje założony cmentarz leżący wśród pól na południe od miasta. Chowani są na nim ludzie, których nie było stać na wykupienie miejsca na najważniejszej nekropolii ewangelickiej miasta. W obrębie działki cmentarnej pojawia się drzewostan, który stanowi dzisiaj największą wartość założenia. W okresie I wojny światowej na tej nekropolii chowani są zmarli w szpitalach żołnierze niemieccy. Dzisiaj na cmentarzu znajduje się kilkanaście prostych nagrobków z XX wieku. Stary drzewostan stanowi piękną dominantę w sylwecie miasta.
Wyposażenie ruchome Kościoła Parafialnego pw. Św. Józefa w Kałdowie
Kościół parafialny ow. Św. Józefa w Kałdowie zbudowany został na przełomie 1930/31 roku w stylu neogotyckim. Po zniszczeniach wojennych odbudowany w latach 1957/58, częściowo zatracił cechy stylowe. Skompletowano wyposażenie ruchome kościoła, które ze względów artystycznych stanowią dobro kultury:
1. Ołtarz Główny pr. Św. Józefa - regencja z 1727 roku, nieznanego autora, drewno polichromowane, rzeźbione. Przeniesiony z kościoła gotyckiego w Świerkach, pierwotnie pw. Św. Bartłomieja. Architektoniczny, dwukondygnacyjny. Podstawa pod ołtarz współczesna, murowana. W środku obraz św. Józefa, współczesny z 1961 roku.
2. Obraz św. Barbary - barokowy, 1727 r. olej na płótnie, w zwieńczeniu ołtarza głównego. W centrum kompozycji postać św. Barbary z atrybutami - w prawej ręce miecz, w lewej kielich z hostią.
3. Ambona - barok, ok. 1720 r. , drewno polichromowane.
Cały kompleks budynków Czerwonych Koszar
W następstwie wygranej przez Prusy wojny z Francją w IV ćwierci XIX wieku kasa Rzeszy Niemieckiej została zasilona olbrzymią kontrybucją. Władze Rzeszy przeznaczają ją na rozliczne inwestycje związane między innymi z obronnością. Także Malbork otrzymał swoją część z tych pieniędzy. Kwota ta przeznaczona zostaje na wzniesienie tzw. „Czerwonych Koszar". Kompleks neogotyckich budynków 152 Regimentu Piechoty wzniesiony na południe od zespołu staromiejskiego przetrwał burzę wojenną II wojny światowej i do dzisiaj pełni swoje pierwotne funkcje. Ich ciekawa architektura stanowi o atrakcyjności tego zespołu architektonicznego. Przepiękne dachówki typu niemieckiego w słoneczne dni pięknie mienią się w słońcu.
